Επισφραγίστηκε η εξαιρετικά σημαντική δωρεά της βιβλιοθήκης των John E. Bowlt και Nicoletta Misler προς το MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, στη βάση της αμοιβαίας εκτίμησης και αναγνώρισης του σπουδαίου έργου και της συνεισφοράς των δύο διεθνώς αναγνωρισμένων ακαδημαϊκών και του Μουσείου στον χώρο της μελέτης, της έρευνας και της μακροχρόνιας συνεργασίας τους. Η δωρεά περιλαμβάνει περίπου 35.000 σπάνιες εκδόσεις που αφορούν στην ιστορία των ανατολικοευρωπαϊκών και ανατολικοσλαβικών εικαστικών και παραστατικών τεχνών και κυρίως στις τέχνες της περιόδου από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τα μέσα του 20ού αιώνα με έμφαση στις πρωτοπορίες που αναπτύχθηκαν στη Ρωσική αυτοκρατορία και την Σοβιετική Ένωση.
Η Βιβλιοθήκη John E. Bowlt και Nicoletta Misler εστιάζει ιδιαίτερα στα ρεύματα και κινήματα του Συμβολισμού και της ιστορικής Πρωτοπορίας έως τον πρώιμο Σοσιαλιστικό Ρεαλισμό και τη σταλινική προπαγάνδα. Περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ιστορικά λεξικά και εγκυκλοπαίδειες, μονογραφίες καλλιτεχνών, δοκίμια ιστορικών και κριτικών τέχνης, χαρακτικά και λιθογραφημένες εκδόσεις και έναν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό σπάνιων πρώτων εκδόσεων και livres d’ artistes, αποκόμματα κριτικών άρθρων και σημειώματα, καταλόγους εκθέσεων, ταξιδιωτικές εκδόσεις και απομνημονεύματα, καθώς και σπάνιες ηχογραφήσεις. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη και σημαντικότερη στο είδος της διεθνώς και είναι το αποτέλεσμα πενήντα και πλέον χρόνων ενδελεχούς έρευνας και αγοράς βιβλίων, περιοδικών, καταλόγων και άλλου έντυπου υλικού που σχετίζονται με την ιστορία, την τεκμηρίωση και την έκθεση έργων εικαστικού και υλικού πολιτισμού, αρχιτεκτονικής, εφαρμοσμένων τεχνών (έπιπλα, κεραμικά, υφάσματα, κοσμήματα, γραφιστική και σκηνογραφία) και φωτογραφίας.
Η Υπουργός Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη δήλωσε για τη δωρεά: «Με ιδιαίτερη χαρά υποδεχόμαστε την τεράστια, σε μέγεθος και πρωτίστως σε ακτινοβολία και συμβολισμούς, δωρεά της Βιβλιοθήκης των John E. Bowlt και Nicoletta Misler στο MOMus. Μιας μοναδικής συλλογής 35.000 εκδόσεων που αφορούν τις εικαστικές και παραστατικές τέχνες στις ανατολικοευρωπαϊκές και ανατολικοσλαβικές χώρες με έμφαση στην περίοδο του μοντερνισμού.
Περιλαμβάνοντας ένα τεράστιο εύρος σπανιότατου υλικού, η συλλογή συγκροτήθηκε επί δεκαετίες, με μεγάλο μεράκι και προσωπικό κόπο, από τους διακεκριμένους παγκοσμίως καθηγητές της ρωσικής και ανατολικοευρωπαϊκής τέχνης John E. Bowlt και Nicoletta Misler. Και αυτή η περιζήτητη σε διεθνές επίπεδο βιβλιοθήκη, για την οποία έχουν ήδη δείξει ενδιαφέρον ονομαστά ιδρύματα, αφικνείται στη Θεσσαλονίκη.
Δίκαια οι δωρητές εμπιστεύονται το MOMus ως θεματοφύλακα του έργου της ζωής τους. Με την κίνησή τους, έρχονται να ενισχύσουν σημαντικά τη διεθνή ακτινοβολία και την εξωστρέφεια του ιδρύματος, το οποίο είμαι βέβαιη ότι θα δικαιώσει με το παραπάνω τις προσδοκίες τους.
Θερμά συγχαρητήρια στο MOMus, στον πρόεδρό του Επαμεινώνδα Χριστοφιλόπουλο και την αρμόδια διευθύντρια Μαρία Τσαντσάνογλου, που συνέβαλαν τα μέγιστα στην παραχώρηση της συλλογής. Βαθύτατη είναι η ευγνωμοσύνη μας προς τον John Ε. Bowlt και τη Nicoletta Misler για τη βαθιά συγκινητική, αλλά και ουσιαστική χειρονομία τους».
Η Βιβλιοθήκη Bowlt-Misler
Σήμερα η Βιβλιοθήκη Bowlt-Misler στεγάζεται στη Νότια Καλιφόρνια στις ΗΠΑ. H ενοποίηση όλων των τμημάτων της Βιβλιοθήκης θα γίνει στη Θεσσαλονίκη και θα αποτελέσει τη βάση της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Έρευνας Bowlt-Misler του ΜΟΜus-Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη που θα λειτουργήσει από το 2026 στους νέους χώρους που απέκτησε το MOMus στο συγκρότημα της Μονής Λαζαριστών με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού, ευρωπαϊκών προγραμμάτων καθώς και χορηγιών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Το MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης έχει σήμερα διεθνή αναγνωρισιμότητα στη βάση της μοναδικής Συλλογής και Αρχείου Κωστάκη. Με τη δωρεά Bowlt-Misler ο στόχος είναι να αποτελέσει παγκόσμιο σημείο αναφοράς για τη μελέτη του μοντερνισμού και των ιστορικών πρωτοποριών. Η Βιβλιοθήκη και το Κέντρο Έρευνας Bowlt-Misler θα λειτουργήσει στον ίδιο χώρο με τη Συλλογή και το Αρχείο Κωστάκη και θα αποτελέσει τη βάση προσέλκυσης ερευνητών, σπουδαστών και καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο και οργάνωσης προγράμματος υποτροφιών, ενισχύοντας το προφίλ του MOMus-Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης ως τον σημαντικότερο φορέα για τη μελέτη του ρωσικού και ανατολικοευρωπαϊκού μοντερνισμού και των ιστορικών πρωτοποριών, προωθώντας ταυτόχρονα τον δημιουργικό διάλογο για την πορεία και εξέλιξη των τεχνών.
Οι δωρητές
Ο John E. Bowlt είναι ομότιμος καθηγητής στο Τμήμα Σλαβικών Γλωσσών στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, όπου διευθύνει επίσης το Ινστιτούτο Σύγχρονου Ρωσικού Πολιτισμού. Είναι ο αρχισυντάκτης του περιοδικού Experiment (Brill). Διεθνώς διακεκριμένος μελετητής στην ιστορία της περιόδου της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας στην Ρωσική Αυτοκρατορία και την Σοβιετική Ένωση, ο καθηγητής JohnΕ. Bowlt είναι συγγραφέας μεγάλου αριθμού βιβλίων για την ιστορία και θεωρία της τέχνης και του πολιτισμού και επιμελητής ή συνεπιμελητής σημαντικών και ιστορικών εκθέσεων.
Η Nicoletta Misler είναι ομότιμη καθηγήτρια Ρωσικής και Ανατολικοευρωπαϊκής Τέχνης στο Università di Napoli "L' Orientale" με εξειδίκευση στον οπτικό πολιτισμό του ρωσικού μοντερνισμού. Τα ακαδημαϊκά της ενδιαφέροντα κυμαίνονται από την τέχνη (Kazimir Malevich, Pavel Filonov, Wassily Kandinsky) και την αρχιτεκτονική (Yakov Chernikhov, Ivan Leonidov) έως και την φιλοσοφία της εποχής (Pavel Florenskii). Ιδιαίτερα έχει ασχοληθεί με την εξέλιξη του ελεύθερου χορού στην πρώιμη Σοβιετική Ρωσία και έχει δημοσιεύσει μια σημαντική μελέτη για την τέχνη της κίνησης στις αρχές του 20ού αιώνα.
©John E. Bowlt και η Nicoletta Misler Santa Monica 2022
