«niform»
Samuel Bianchini
Επιμέλεια: Ηρακλής Παπαϊωάννου
Με την υποστήριξη: Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ
Διάρκεια: 08 Οκτωβρίου-12 Δεκεμβρίου 2021
Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
Στο πλαίσιο της Thessaloniki PhotoBiennale 2021
Η διαδραστική εγκατάσταση niform του Samuel Bianchini (2007-2020) προσφέρεται για πολλαπλό αναστοχασμό. Σε μια σκοτεινή αίθουσα ο θεατής αντικρίζει την προβολή μιας θολής εικόνας που γίνεται ευκρινής όσο την πλησιάζει, μόνο όμως στα όρια του δικού του σωματικού περιγράμματος. Όταν φτάσει σε απόσταση μόλις μισού μέτρου, του αποκαλύπτεται πλήρως εστιασμένο ένα κλάσμα από το ομαδικό, ολόσωμο πορτρέτο μιας διμοιρίας αστυνομικών των γαλλικών ΜΑΤ σε φυσικό μέγεθος, με πλήρη εξάρτυση και σε στιγμή ανάπαυσης.
Ο σύγχρονος θεατής νιώθει συχνά καθηλωμένος από τη διαρκή εναλλαγή εικόνων που τον πολιορκεί. Εδώ οι ρόλοι αντιστρέφονται: είναι η δική του επιτελεστικότητα, θέση και απόσταση, που ορίζει τον βαθμό και το τμήμα της εικόνας που είναι ευκρινές. Το niform άλλωστε βγαίνει από τη λέξη uniform χωρίς το γράμμα u, υπονοώντας το κοινό ως καίριο παράγοντα ολοκλήρωσης του έργου. Η διαδραστική και συμμετοχική θέαση γίνονται εδώ κομβικές: κανείς δεν μπορεί να δει μόνος την εικόνα ολόκληρη. Όμοια, όταν τη βλέπει καθαρά βρίσκεται τόσο κοντά που χάνει τη μεγάλη εικόνα. Οι μορφές, ακόμη κι όταν είναι ορατές, δείχνουν αιωρούμενες σ’ έναν χώρο χωρίς προοπτική. Ο θεατής καλείται να εξετάσει την αντίληψη της αναπαράστασης ως διαδικασία εγγενώς ελλειπτική, στην οποία η ακινησία παγιώνει μια περιοριστική οπτική γωνία. Αντιλαμβάνεται άλλωστε κανείς σε μια δεδομένη στιγμή πολλά περισσότερα από το θραύσμα πραγματικότητας που αντικρίζει; Το niform ζητά από τον θεατή να αναλογιστεί ότι η εικόνα γίνεται ορατή χάρη στη δική του στάση. Και ίσως ούτε αυτό να είναι αρκετό, καθώς δεν επιλέγει ο θεατής την εικόνα, ούτε τον αλγόριθμο που ρυθμίζει την κλιμακούμενη ευκρίνειά της.
Το ομαδικό πορτρέτο αντρών των γαλλικών δυνάμεων καταστολής λειτουργεί ακόμη στο niform ως στοχασμός για την ίδια την εξουσία: αρχικά αόρατη, όταν γίνεται διακριτή από απόσταση σωματικής εμπλοκής, είναι μόνο ως όριο πέρα από το οποίο εμποδίζεται κανείς να δει. Εικονίζεται όμως εύκολα η πραγματική εξουσία ή πρόκειται για αναπαράσταση που θα τείνει πάντα να διαφεύγει; Παράλληλα, σε μια ακόμη ενδιαφέρουσα αντιστροφή, είναι οι πολίτες εδώ που εξετάζουν εικόνες αστυνομικών. Ο Bianchini, πειραματικός καλλιτέχνης, θεωρητικός και ερευνητής των νέων μέσων, μας ζητά να σκεφτούμε τη ραγδαία εξελισσόμενη τεχνολογία της εικόνας ως πεδίο όχι ανώδυνης εντυπωσιοθηρίας αλλά πολιτικής σκέψης στο οποίο κανείς ερευνά και αμφισβητεί, βυθισμένος στο μεταμοντέρνο πλατωνικό σπήλαιο σκιών του 21ου αιώνα. Το niform επιτρέπει να αναστοχαστούμε τους βαθμούς ελευθερίας του σύγχρονου πολίτη την εποχή της παντοδυναμίας του ψηφιακού εικονόκοσμου, υποδεικνύοντας, σε μια σκηνοθετημένη εκδοχή sousveillance*, ότι η αστυνομία δεν είναι υπεράνω παρατήρησης, υπεράνω λογοδοσίας, ακόμη και τη δυσοίωνη εποχή της «καθολικής ασφάλειας».
*Ο όρος sousveillance δηλώνει την παρατήρηση από τα κάτω προς την εξουσία, ως άμυνα προς το surveillance που σημαίνει την επισκόπηση στην πιο κλασική της έννοια, του αδύναμου δηλαδή από τον ισχυρό.
Samuel Bianchini (FR)
Γεννημένος στο Nancy το 1971, ο Samuel Bianchini είναι καλλιτέχνης και αναπληρωτής καθηγητής (που κάνει επίβλεψη έρευνας) στο École nationale supérieure des Arts Décoratifs (EnsAD, PSL University, Paris) όπου είναι επικεφαλής του Reflective Interaction group of EnsadLab (εργαστήριο της EnsAD). Είναι επίσης επικεφαλής της έδρας Chaire arts & sciences που δημιουργήθηκε το 2017 από το École polytechnique και το Daniel & Nina Carasso Foundation.
Ζει και εργάζεται στο Παρίσι. Οι δημιουργίες του εμπλέκουν σωματικές όσο και συμβολικές λειτουργίες, μέσα σε συμφραζόμενα, και σε δημόσιο χώρο και πραγματικό χρόνο, καλώντας μας να αναστοχαστούμε, να σκεφτούμε όσο και να δράσουμε. Με περισσότερες από 100 ομαδικές και 20 ατομικές εκθέσεις στο ενεργητικό του, τα έργα του παρουσιάζονται στην Ευρώπη και όλο τον κόσμο. Σε στενή σχέση με την έρευνα και την καλλιτεχνική του πρακτική, ο Samuel Bianchini έχει επίσης υλοποιήσει θεωρητικό έργο που έχει οδηγήσει σε διάφορες εκδόσεις.
Ο Samuel Bianchini εκπροσωπείται από την Artjaws | Anne-Cécile Worms - www.artjaws.com
και, για τις καλλιτεχνικές του εκδόσεις, από την mfc-michèle didier (Βρυξέλλες, Παρίσι) – www.micheledidier.com
Περισσότερα στο photobiennale-greece.gr