Εγκαίνια: Παρασκευή 11 Απριλίου 2025, 20:00
Ο νόστος, ο βίαιος εκπατρισμός και το αίτημα της επιστροφής, ενώ θα έπρεπε να αποτελούν παρελθόν, παραδόξως γίνονται ολοένα και πιο επίκαιρα. Η φετινή εκδοχή του Inspire Project 2025 που παρουσιάζεται στο MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (εντός ΔΕΘ-Helexpo) από τις 11 Απριλίου έως την 1 Ιουνίου 2025, αναδεικνύει την «Επιστροφή», ως έννοια που ξεκινάει μεν από την επέτειο των 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, ωστόσο επεκτείνεται στο διαγενεακό τραύμα του «νόστου», της χαμένης πατρίδας και του χαμένου σπιτιού, της βίαιης εκτόπισης και μετανάστευσης, αλλά και στη μελλοντολογική φαντασία γύρω από αυτό που έχει χαθεί, αλλά διαρκώς αναζητείται.
Στον χώρο περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου, παρουσιάζονται τα νέα έργα που προέκυψαν από το φετινό καλλιτεχνικό εργαστήριο κατά το οποίο 20 εικαστικοί εργάστηκαν με τον επικεφαλής, προσκεκλημένο εικαστικό Νίκο Χαραλαμπίδη, πάνω στην έννοια της Επιστροφής. Οι νέες δημιουργίες βρίσκονται σε διάδραση, διάλογο ακόμη και αντιπαράθεση με έργα, αναδρομικού κυρίως χαρακτήρα του Χαραλαμπίδη, τα οποία αποτελούν την κεντρική ενότητα του φετινού Inspire Project 2025, υπό τον τίτλο «Αφού βόσκεις πρόβατα γιατί δεν παίζεις αυλό;».
Με την έκθεση του Νίκου Χαραλαμπίδη επιχειρείται να φωτιστεί ο νοηματικός άξονας της εστίας και της πατρίδας, μέσα από μη αναμενόμενους συνδυασμούς διαφορετικών θεμάτων και εμπειριών του παγκοσμιοποιημένου κόσμου, όπως η αλλοίωση της πολιτιστικής ταυτότητας και η αμφισβήτηση της εθνικότητας, το μετα-αποικιοκρατικό κληροδότημα, το μοντερνιστικό παρελθόν, οι μετασχηματισμοί της προσφυγοποίησης.
Υπό το πρίσμα του Κυπριακού ζητήματος, στο χρονικό διάστημα μισού αιώνα, το αίτημα για «Επιστροφή» στις πατρογονικές εστίες, όχι μόνο δεν βρήκε δικαίωση, αλλά έγινε αίτημα και χιλιάδων άλλων ανθρώπων στις χώρες της γύρω περιοχής που συνεχίζουν ακόμη και σήμερα να υπόκεινται στα δεινά αιματηρών πολεμικών συρράξεων. Η αγάπη για την πατρίδα και η νοσταλγία για αυτήν φαίνεται να είναι καθοριστικά συναισθήματα από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα.
Οι σχετικοί συλλογισμοί αποτελούν το έναυσμα για ευρύτερη δημόσια συζήτηση, ενώ λειτουργούν και ως βάση για το κοινό έργο τέχνης που θα προκύψει στον χώρο από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες σε συνεργασία με τον Νίκο Χαραλαμπίδη.
To Inspire Project συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΣΠΑ – Πρόγραμμα «Κεντρική Μακεδονία»).
Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Θούλη Μισιρλόγλου
Επιμέλεια: Θοδωρής Μάρκογλου, Κατερίνα Σύρογλου
Βοηθός παραγωγής: Σίλια Φασιανού
Επιτροπή επιλογής συμμετεχόντων στα εργαστήρια: Αρετή Λεοπούλου, Θοδωρής Μάρκογλου, Κατερίνα Σύρογλου, επιμελητής & επιμελήτριες MOMus
Προσκεκλημένος καλλιτέχνης: Νίκος Χαραλαμπίδης
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Sarkis Hambaryan, Δάφνη Βλασίδου, Στέφανος Ζαφειρίου, Δέσποινα Δούζη, Ρένα Κακλαμάνη, Κωνσταντίνος Καλαθάκης, Ζωή Καλογιάννη, Ξένια Κασαπόγλου, Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου, Νίκος Λάριος, Άννα Μπότου, Κωνσταντίνος Ξάνθης, Γεώργιος Όθωνας, Ελένη Πασιάτα, Σοφία Πεχλιβανίδου, Όλγα Σουβερμέζογλου, Βάσω Χατζημανώλη, Χριστίνα Χατζημιχαηλίδου, Χρίστος Χατζηχριστοφής, Σταύρος Χριστοφή (Yeti).
Βιογραφικό προσκεκλημένου καλλιτέχνη
Ο Νίκος Χαραλαμπίδης είναι εικαστικός καλλιτέχνης και Τακτικός Καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Κατατάσσεται στους πλέον σημαντικούς εικαστικούς εκπροσώπους της γενιάς του ‘90, με εκτενή διεθνή δραστηριότητα και καταξίωση. Σύμφωνα με το σκεπτικό της βράβευσης του το 2007, από το Σύνδεσμο Τεχνοκριτικών AICA HELLAS, θεωρείται ο κύριος εκφραστής της Πολιτικής Τέχνης στην Ελλάδα, ενώ η επιδραστικότητα του έργου του υπήρξε καθοριστική στην εδραίωση μιας νέας γενιάς καλλιτεχνών πιο ευαισθητοποιημένων σε κοινωνικοπολιτικά ζητήματα.
Το πολυσχιδές ερευνητικό του έργο διακρίνεται από πολύ νωρίς, με το 1ο Βραβείο του Ιδρύματος Γιάννη & Ζωής Σπυροπούλου να του απονέμεται το 1992, πριν καν ολοκληρώσει ακόμη τις φοιτητικές του σπουδές στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, θέτοντας έτσι το εναρκτήριο λάκτισμα μιας ανοδικής πορείας που αποτελεί σήμερα αντικείμενο μελέτης.
Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ‘80, οι παράτολμες παρεμβατικές δράσεις του καλλιτέχνη στην Πράσινη Γραμμή στην Κύπρο, ιδιαίτερη πατρίδα του, αλλά και σε εμπόλεμες ζώνες άλλων χωρών, θέτοντας σε κίνδυνο ακόμη και τη ζωή του, υπερβαίνουν τις κυρίαρχες καλλιτεχνικές τάσεις της εποχής. Ο Χαραλαμπίδης καθιερώνει μια πρωτογενή, ρηξικέλευθη εικαστική δράση που πραγματεύεται ένα ευρύ φάσμα κοινωνικοπολιτικής θεματολογίας, υιοθετώντας πρωτόγνωρες εικαστικές πρακτικές. Παράλληλα, επιστρατεύει πρωτοποριακά ψηφιακά μέσα ρομποτικής και άλλης τεχνολογίας αιχμής, αναπτύσσοντας διεπιστημονικές μεθοδολογίες και συνεργασίες με ερευνητές διαφόρων ειδικοτήτων. Η εξέταση των αρχείων που αφορούν στο διαταραγμένο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής τίθεται στον πυρήνα της έρευνας του, με άξονα το πολιτικό πρόβλημα της Κύπρου. Ο βίαιος εκπατρισμός και η προσφυγοποίηση, το κληροδότημα της αποικιοκρατίας και οι επιδράσεις της, η μετανάστευση και ο νομαδισμός, η εθνική ταυτότητα και η αμφισβήτησή της, η εντοπιότητα και ο «μη τόπος», ακόμη και η αποικιοποίηση του Διαστημικού χώρου και οι στρατηγικές εκμετάλλευσής του, είναι ζητήματα που πρωτοεμφανίζονται ήδη στο πρώιμο έργο του καλλιτέχνη, τα οποία θα αποτελούσαν, δεκαετίες μετά, κοινή θεματογραφία για πολλούς καλλιτέχνες.
Ο «εμβληματικός αποστάτης της Πράσινης Γραμμής», όπως έχει αποκαλέσει τον Χαραλαμπίδη ο Henry Meyric Hughes, Πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Τεχνοκριτικών, στο εκτενές θεωρητικό κείμενό του για την ατομική έκθεση που του διοργάνωσε στην Μπιενάλε Βενετίας το 2003, έχει πραγματοποιήσει με την επιμέλεια και άλλων διεθνώς διακεκριμένων επιμελητών και ιστορικών τέχνης, περισσότερες από 65 ατομικές εκθέσεις σε διεθνή κέντρα τέχνης και εκθεσιακούς χώρους, θεσμικές διοργανώσεις και Μπιενάλε, καθώς και σε μουσεία, όπως στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Γαλλίας, στο Centre Pompidou, στην Turner Contemporary στο Λονδίνο, στο Palazzo Querrini Stampalia και στο Palazzo Giustinian Lolin Querini στη Βενετία, στο Pavilion Ciccillo Matarazzo στο Σάο Πάολο, στο Institute of Contemporary Art στη Σόφια, στο Musée des Archives Nationales στο Παρίσι κ.α.
Επίσημος Χορηγός Αερομεταφορών
Χορηγοί Επικοινωνίας
